Kategoria: Wydarzenia

W dniu 11 czerwca 2015 roku w hali zabytkowej Walcowni Cynku w Katowicach – Szopienicach odbyła się konferencja naukowa pt.: Dobre praktyki w ochronie dziedzictwa przemysłowego. Wydarzenie to związane było z inauguracją dwóch wystaw stałych tworzonej w tym miejscu instytucji: Walcownia – Muzeum Hutnictwa Cynku. Organizatorem sesji była Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego na Śląsku, zarządzająca Walcownią. Konferencja została objęta patronatem Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, prof. Leny Kolarskiej-Bobińskiej, Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej oraz Polskiego Komitetu The International Committee for the Conservation of the Industrial Heritage.

Do dyskusji nad zagadnieniami dziedzictwa przemysłowego zaproszono 5 prelegentów prezentujących polskie i zagraniczne projekty w tej oraz 6 ekspertów do panelu dyskusyjnego w temacie zasad ochrony dziedzictwa przemysłowego. Ponadto na prośbę organizatorów, na wstępie obrad, głos zabrali Bolesław Błachuta Miejski Konserwator Zabytków w Katowicach odczytujący list przygotowany przez Marcina Krupę Prezydenta Miasta Katowice, Przemysław Smyczek dyrektor Wydziału Kultury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, oraz Bartosz Walczak prezes Polskiego Komitetu TICCIH.

W pierwszej części obrad zostały przedstawione dwa duże projekty konserwatorskie realizowane na terenie Górnego Śląska w dawnych obiektach po górniczych. Na początku mgr Damian Halmer z Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu zaprezentował dotychczasowe efekty prac mających na celu ochronę i popularyzację wchodzącego w skład Muzeum kompleksu „Sztolnia Królowa Luiza”. W drugim referacie dr inż. Zbigniew Barecki przybliżył słuchaczom projekt zachowania zabudowań dawnej kopalni Ludwik-Concordia w Zabrzu. Zestawione obok siebie oba projekty zostały przeprowadzone w sposób solidny z staraniem zachowania jak największej części oryginalnego wyglądu i wyposażenia. Warto zwrócić uwagę że pomimo wielu podobieństw związanych z lokalizacją jak i tematyką dziedzictwa, dzieli je zasadnicza różnica w postaci formy własności. Pierwszy z projektów bowiem prowadzony jest przez sektor publiczny, ponieważ Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu finansowane jest przez miasto Zabrze oraz samorząd województwa śląskiego. Tymczasem inwestycja w Szybie „Maciej” prowadzona jest przez firmę prywatną Przedsiębiorstwo Górnicze „Demex” sp. z o.o..

W drugiej części konferencji zaproszeni goście przybliżyli słuchaczom realizacje pochodzące z innych części historycznego Śląska. Najpierw Mirosław Nizio, architekt, designer, właściciel pracowni Nizio Design International wygłosił referat na temat adaptacji zabytkowych zabudowań po górniczych w Wałbrzychu na potrzeby Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia W odróżnieniu od pozostałych realizacji, projekt tej pracowni bazował głównie na próbie nowoczesnego zaaranżowania wystaw. Następny prelegent Józef Tomasz Juros zajął się historią i okolicznościami towarzyszącymi ratowaniu zabytkowego mostu żelaznego nad rzeką Mała Panew w Ozimku oraz funkcjonującym w tym mieście Muzeum Hutnictwa. Ostatni referat wygłosił dr inż. arch. Milos Matej przybliżając doświadczenia w ochronie dziedzictwa przemysłowego w Ostrawie. Zaproszony architekt może pochwalić się udziałem w wielu interesujących projektach związanych z obiektami hutniczymi, górniczymi oraz kolejowymi. Główne ich założenia opierają się na jak najlepszym poznaniu przeszłości i przeznaczenia zabytku oraz zachowania go w jak najmniej naruszonej formie w stosunku do stanu jaki posiadał on w momencie wyłączenia z produkcji.

Po części wypełnionej referatami zorganizowana została debata ekspertów na temat zasad ochrony dziedzictwa przemysłowego. Wśród jej uczestników znaleźli się wykładowcy akademicy: prof. dr hab. inż. Jerzy Jasieńko, dr hab. inż. arch. Bartosz Walczak, dr inż. Waldemar Jerzy Affelt, znany specjalista w dziedzinie dziejów przemysłu oraz zabytków techniki dr Eufrozyna Piątek, praktyk w dziedzinie ochrony zabytków kolejnictwa Robert Kola oraz przedstawicielka samorządu, Przewodnicząca Rady Miasta Katowice Krystyna Siejna. Funkcję moderatora panelu dyskusyjnego pełnił dr inż. arch. Piotr Gerber stojący na czele Fundacji Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego na Śląsku, organizatora konferencji. Podczas ożywionej dyskusji pojawiło się wiele zagadnień związanych z tematem, m.in.: problemu braku powszechnej świadomości społecznej w temacie ochrony zabytków techniki, potrzeby stworzenia narzędzi wartościujących industrialne artefakty czy roli samorządu w projektach oraz jego współpracy z osobami zmierzającymi do ocalenia zabytków techniki. Zwrócono także uwagę na ważny aspekt potencjału rozwojowego tkwiącego w dziedzictwie poprzemysłowym.

Po zakończeniu obrad zebrani goście uczestniczyli w uroczystości otwarcia dwóch wystaw stałych organizowanego w tym miejscu Muzeum Hutnictwa Cynku. Pierwsza z nich została zaaranżowana pośród maszyn zabytkowego ciągu technologicznego z 1904 roku i opisuje „Historię hutnictwa cynku na Górnym Śląsku”. Druga wystawa pt. „Historia źródeł energii” prezentuje kolekcje silników, z których najstarszy został wyprodukowany w 1902 roku, a najmłodszy pochodzi z lat 70. XX wieku. Zbiory te należały do holenderskiego kolekcjonera Jacoba Peppinga. Równocześnie tylko w dniu konferencji przygotowana została wystawa prac studentów Politechniki Wrocławskiej dotyczących ochrony zabytków techniki. Wydarzeniem towarzyszącym konferencji była premiera książki Piotra Rygusa pt.: Zarys historyczny hutnictwa cynku na Górnym Śląsku w latach 1798-1980, zaprezentowaną przez jej recenzentkę dr Eufrozynę Piątek. W obradach uczestniczyła licznie zgromadzona publiczność. Oprócz przedstawicieli świata nauki i władz samorządowych wydarzenie zainteresowało spore grono byłych pracowników miejscowej huty. Świadczy to o ich nieobojętności i zainteresowaniu przyszłym losem bliskiego im dotychczas miejsca. Wspomniana konferencja była już drugą zorganizowaną w zabytkowej Walcowni Cynku. Rok wcześniej 13 czerwca odbyła się tutaj konferencja Ochrona dziedzictwa przemysłowego.