Georg von Giesche – od kupca sukna do patrona przemysłu cynkowego. Początki – Patent na miarę złota!

Georg von Giesche (spotykana forma: Jerzy Giesche) urodził się 29 października 1653 roku w Smardzowie (niem. Smardsdorf). Ojciec Georga był zawodowym wojskowym pochodzącym z małopolskiej rodziny szlacheckiej (istnieją twierdzenia mówiące o rzekomej polskiej formie nazwiska = Giza, niepotwierdzone). Początkowo Giesche działał jako kupiec sukna we Wrocławiu, prowadząc handel i sklepy w tej branży. Podczas jednej ze swoich podróży handlowych odwiedził rejony Górnego Śląska, gdzie natrafił na ślady starych wyrobisk galmanowych (rudy cynku) – m.in. w Bobrku, Szarleju i Stolarzowicach.
W 1704 roku uzyskał od cesarza przywilej (cesarski patent) na wyłączność wydobycia i handlu galmanem (rudą cynku) na Śląsku na okres dwudziestu lat. Dzięki temu prawnemu przywilejowi Giesche zyskał podstawy, by rozwinąć działalność wydobywczą i hutniczą – z monopolem, co dawało przewagę konkurencyjną w eksploatacji surowca galmanowego.
Lata po jego śmierci – dziedzictwo i rozwój Po śmierci Georga von Giesche w 1716 roku majątek i działalność przejęli jego spadkobiercy (stąd nazwa spółki „Giesche’s Erben”, czyli „Spadkobiercy Gieschego”). Jego działalność z czasem poszerzyła się – od handlu suknem do wydobycia galmanu, hutnictwa cynku, produkcji wyrobów cynkowych i eksploatacji węglowej. W 1833 roku spadkobiercy spółki kupili na Śląsku kopalnię węgla kamiennego „Morgenroth” (w rejonie Janowa). Rok później, w 1834, uruchomiono hutę cynku „Wilhelmina” w Szopienicach (obecnie Katowice), pierwszą dużą hutę cynku powiązaną ze Spadkobiercami Gieschego.

Z czasem przedsiębiorstwo – formalnie jako spółka – zostało zarejestrowane w 1860 roku we Wrocławiu jako Bergwerksgesellschaft Georg von Giesches Erben (Towarzystwo Górnicze Spadkobierców Georga von Giesche). W kolejnych dekadach koncern intensywnie inwestował – przejmując kopalnie galmanu i węgla, rozwijając huty cynku, zakłady przeróbki, a także otwierając Walcownię Cynku, w roku 1904.

Giesche’owie zakupili kopalnię Cleophas (pol. Kleofas) od spadkobierczyni Schaffgotschów, a także spółdzielczo angażowali się w inwestycje hutnicze poza Śląskiem. W 1922 roku, w wyniku zmian politycznych po I wojnie światowej i podziału Górnego Śląska między Polskę i Niemcy, utworzono w Katowicach spółkę Giesche S.A. (z śląsko – amerykańskim kapitałem) dla zarządzania aktywami po polskiej stronie. W tym czasie huty cynku spod znaku Giesche były znane w całej polskiej części przedwojennego Górnego Śląska.
W 1926 roku akcje Giesche S.A. zostały w dużej mierze kupione przez amerykańską firmę Silesian American Corporation (SACO). Przed II wojną światową i w okresie okupacji niemieckiej majątek Giesche był wykorzystywany — częściowo jako część gospodarki wojennej — m.in. przy produkcji materiałów przemysłowych.
Po II wojnie światowej większość majątku tego koncernu została znacjonalizowana przez władze polskie w 1946 roku.

Muzeum Hutnictwa Cynku ,,Walcownia” kultywuje pamięć o rodzie Giesche – szczegółową historię rodziny można poznać wybierając się na wycieczkę po Muzeum. Przy okazji zyskają Państwo możliwość zobaczenia wyjątkowej kolekcji motocykli amerykańskich z lat 1924-1980 wraz z kolekcją zabytkowych silników stacjonarnych.

Wszystko to w akompaniamencie zabytkowej architektury przemysłowej naszej Walcowni, największej industrialnej przestrzeni muzealnej na Śląsku!